Kıl kurdu nedir

Latincesi Enterobius vermicularis olan kıl kurdu ara konağı olmayan, insandan insana bulaşan bir bağırsak parazitidir. Genellikle başka bir bağırsak paraziti olan bağırsak solucanı (Ascaris lumbricoides) karıştırılmaktadır.

Bağırsak solucanı boyu 25 cm’ye ulaşabilen ve gözle rahatça görülebilen bir parazittir. Kıl kurdu ise en fazla 1 cm boya ulaşabilen daha küçük bir parazittir.

Kıl kurdunun dişileri erkeklerine göre daha büyük ebatlarda olup 10 mm uzunluğa erişebilir. Erkek kıl kurtları ise ancak 3mm uzunluğa ulaşır.

Kıl kurdu yumurtaları gözle görülür mü ?

Kıl kurdu yumurtaları asimetrik elips şeklinde uzunluğu 50-60 μm (1 mm =1000 μm), genişliği 20-30 μm olan bir tarafı düz, öbür tarafı dış bükey şeklinde olan, yapışkan ve renksiz kabuklu, gözle görünmeyecek kadar küçük cisimlerdir. Fakat dişi bir yumurtlamada on bin yumurta meydana getirdiği için, yumurta öbeği gözle edilebilir.

Kıl kurdu larvaları 140-150 μm (yaklaşık 0,15 mm) uzunluğunda olup dikkatli bakıldığında görülebilir.

Kıl kurdu nerede yaşar, nerede ürer ?

Kıl kurdunun yaşam alanı insanın kalın bağırsağıdır. Nadiren ince bağırsağın sonlarında da yaşayabilir. İnsandan hayvana veya hayvandan insana geçmez. İnsanın kalın bağırsağında yaşamını sürdürür.

Erginliğe ulaşan dişi ve erkek kıl kurdu bağırsakta çiftleştikten sonra dişi yumurtalarını bırakmak için kalın bağırsağın sonuna ilerler ve anüsten dışarı çıkar. Dişi kıl kurdu yumurtalarını insan vücudunun içine yapmaz. Anüs çevresine yaklaşık 10 000 yapışkan yumurta bırakır. Genellikle gece saatlerinde yumurtlar. Yumurtayı bıraktıktan sonra dişinin vazifesi sona erer ve fazla vakit geçmeden ölür.

Makat çevresine bırakılan yumurtalar 6 saat sonra çatlar ve larvalar anüsten içeriye girerler. Yani yaşam alanları olan kalın bağırsağa gelirler. Larvanın olgunlaşıp da dişinin yumurtlayacak zamana gelmesi için 2 ila 6 hafta arası zaman geçmesi gerekir.

Bu süre sonunda döngü tamamlanır ve dişiler yumurtlamak için anüs dışına çıkarlar.

Kıl kurdu tedavi edilmezse ne olur ?

Kıl kurdu tedavi edilmezse, kıl kurdunun yaşam döngüsü kırılmaz bağırsaktaki kıl kurdu nüfusu artar. Bu da bağırsakla ilgili şikayetlerin artmasına neden olur. Çocukta gelişme geriliği ve kronik ishal gibi problemlere neden olur.

Kıl kurdu kolay bulaşabilen bir parazit olduğu için eğer tedavi edilmezse önce tüm aileye daha sonra arkadaş çevresine bulaşır.

Kıl kurdu nasıl bulaşır ?

Anüs çevresine bırakılan yumurtaların çatlaması için uygun ortam gerekir. Eğer çatlamayıp külota veya çarşafa bulaştıysa çatlamadan 2-3 hafta canlılığını sürdürebilir. Gözle görülmeyen yumurtalar toz gibi havada uçuşabilir. Bu tozlardan yutan biri kıl kurdu yumurtasını içine almış olur.

Ağızdan veya burundan içeri giren yumurta ince bağırsağın son kısımlarında çatlar ve larva haline gelir. İki deri değiştirme süresi boyunca burada kalır. Olgunlaşınca kalın bağırsağa geçer.

Kıl kurdunun yumurtaları makat çevresinde kaşıntıya neden olur. Çocuk makatını kaşırsa eline yumurta bulaşacaktır. Bu elin başka bir ele temas etmesi, elin de ağza sokulması bulaşmaya neden olur.

Çarşafa yumurta bulaştıysa kirli sepetindeki diğer çamaşırlara bu yumurtalar sirayet edebilir. Bu çamaşırlara dokunan kişinin eline geçebilir.

Ya da anüsten tuvalete dökülen yumurtalar, daha sonra tuvalete giren başka birine bulaşabilir. Bulaşmayı önlemek için kıl kurdu hakkında bilinçli olmak ve hijyene riayet etmek gerekir.

Evde ne kadar temizliğe dikkat edilirse edilsin çocukların kalabalık şekilde bulunduğu kreş ve ilkokul gibi ortamlarda kıl kurdunun popoyu kaşıyan bir elin daha sonra oyuncağı, kalemi tutmasıyla çok rahatlıkla kıl kurdu bulaşabilir.

Kıl kurdu belirtileri

Kıl kurdunun en büyük belirtisi makatta kaşıntıdır. Anüse geçmek için kalın bağırsakta ilerleyen ve anüs dışına çıkan dişi kıl kurdu kişide bir huzursuzluk ve tahriş hissi uyandırır. Yumurtlamadan sonra kişi şiddetli bir makat kaşıntısı hisseder. Makatı kaşımak yumurtaların etrafa yayılmasını ve bulaşmasını kolaylaştıran bir etkendir.

Makat çevresinde kızarıklık olması, geceleri ağızdan salya gelmesi, sabahları yorgun ve huzursuz kalkmak da diğer belirtilerdir.

Kıl kurdu en çok kimlerde görülür ?

Kıl kurdu en fazla çocuklarda görülür. Çünkü çocuklar yetişkinlere nazaran el ve ortam temizliği açısından dikkatli değildir. Ayrıca çocukların bağışıklık sistemi büyüklere göre daha zayıftır.

Sosyokültürel yapı kıl kurdunun görülme yaygınlığında etkilidir. Altyapısı sağlam olmayan kırsal kesimde veya kalabalık ama hijyen yoksunu bölgelerde (kentlerin dış çeperleri) daha fazla görülür.

Huzurevi, kreş ve yurt gibi toplu yaşanılan yerlerde de kıl kurdu daha fazla görülmektedir.